เริม (Herpes Simplex) คืออะไร? สาเหตุ การติดต่อ และอาการที่ควรรู้  

 

  เริม คือ โรคติดเชื้อไวรัส Herpes Simplex (HSV) ที่ติดต่อผ่านการสัมผัสโดยตรง เช่น น้ำลาย แผลผิวหนัง หรือการมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน ผู้ป่วยมักมีอาการเป็นตุ่มน้ำใสเล็ก ๆ บริเวณปาก อวัยวะเพศ หรือรอบทวารหนัก ร่วมกับอาการแสบเจ็บ โรคนี้ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่ตุ่มเริมมักหายไปเองภายใน 1–2 สัปดาห์ ทั้งนี้เชื้อจะคงอยู่ในร่างกายและอาจกลับมาเป็นซ้ำเมื่อมีสิ่งกระตุ้นหรือภูมิคุ้มกันอ่อนแอ

 

   เริมคือโรคติดเชื้อไวรัส เป็นโรคติดต่อเมื่ออาการกาเริบและสามารถแพร่กระจายผ่านการสัมผัสน้าลายหรือผิวหนัง โรคนี้ไม่มีวิธีการรักษาให้หายขาด แต่มักจะหายไปได้เองใน 1-2 สัปดาห์ มีลักษณะเป็นตุ่มน้าใสๆ เล็กๆ (Blisters) มักจะทาให้เจ็บบริเวณที่ติดเชื้อ ได้แก่ ปาก อวัยวะเพศ ทวารหนัก บั้นท้ายหรือต้นขา อาจมีอาการเจ็บปวดหรือแสบที่บริเวณแผล หากเป็นการติดเชื้อครั้งแรกจะมีอาการค่อนข้างรุนแรงและหายช้า แต่ถ้าหากเป็นการติดเชื้อซ้า อาการจะไม่รุนแรงและหายได้เร็วกว่า เมื่อติดเชื้อนี้แล้วเชื้อจะอยู่ในร่างกายไปตลอดชีวิต 

 

คุณติดเชื้อเริมได้อย่างไร? 

 

   เริมมีสาเหตุเกิดจากเชื้อไวรัส Herpes Simplex Virus (HSV) สามารถแบ่งออกเป็น อีก 2 ชนิดย่อยๆ คือ HSV-1 และ HSV-2 ซึ่งสามารถติดต่อกันได้จากคนสู่คนผ่านการสัมผัสเชื้อโดยตรง เช่น การสัมผัสกับแผล, การใช้ของใช้ส่วนตัวร่วมกันทางน้าลายโดยการจูบ ทานอาหารหรือดื่มน้าร่วมกัน ทางเพศสัมพันธ์และกิจกรรมทางเพศที่ไม่มีการป้องกัน โดยเฉพาะการสัมผัสกับน้าคัดหลั่งโดยตรง 

 

อาการของโรคเริม 

 

   อาการของเริมทุกบริเวณนั้นค่อนข้างคล้ายกัน โดยจะมีตุ่มน้้าใส (Blisters) บริเวณที่ติดเชื้อ ได้แก่ ปาก อวัยวะเพศ ทวารหนัก บั้นท้ายหรือต้นขา อาจแตกเป็นแผลตื้นๆ มักมีอาการเจ็บ ปวดแสบร้อน โดยแผลจะค่อยๆ ตกสะเก็ดและหายในระยะเวลาประมาณ 2-6 สัปดาห์ อาจมีอาการไข้ อ่อนเพลีย ปวดศีรษะหรือต่อมน้าเหลืองโตร่วมด้วยได้ แต่ถ้าหากเป็นการติดเชื้อซ้า อาการจะไม่รุนแรงและหายได้เร็วกว่า เชื้อจะคงอยู่ในร่างกายตลอดชีวิต แต่ส่วนใหญ่มักจะไม่ทาให้เกิดอาการ อาการจะกลับเป็นซ้าได้เมื่อร่างกายอ่อนแอลงเช่น ป่วย, พักผ่อนไม่เพียงพอ ร่วมกับปัจจัยกระตุ้นต่างๆ 

 

ปัจจัยใดบ้างที่สามารถกระตุ้นทำให้เริมเกิดซ้ำ

 

▶ ความเครียด 

▶ โดนแสงแดดหรือลมที่มากเกินไป 

▶ รอยถลอกขีดข่วน 

▶ การเจ็บป่วยจากโรคอื่น 

▶ การได้รับยากดภูมิคุ้มกัน เช่น สเตียรอยด์ 

▶ การผ่าตัดที่กระทบกระเทือนต่อเส้นประสาท 

▶ การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน (การมีประจาเดือนในผู้หญิง) 

 

3 ช่องทางแพร่กระจายโรคเริม

 

•   ทางเพศสัมพันธ์ทุกรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็นทางช่องคลอด องคชาต ปากมดลูก ทวาร หรือปาก ผ่านรอยถลอกของผิวหนัง หรือทางเยื่อเมือก ไม่ว่าจะเป็นน้ำลาย สารคัดหลั่ง แม้กระทั่งการจูบ
•   สัมผัสผู้ที่เป็นโรค ที่ทั้งแสดงอาการ หรือไม่แสดงอาการ เช่น ผื่นตุ่มน้ำ รอยโรค มือติดโรคแล้วป้ายเข้าตา
•   การกินและการใช้ของใช้ร่วมกัน

 

การรักษาและการปฏิบัติตัวของผู้ป่วยโรคเริม 

 

1. อาการส่วนใหญ่จะไม่รุนแรงและหายเองได้ โดยเฉพาะเริมที่กลับเป็นซ้ำ
2. ผู้ป่วยควรพักผ่อนและดื่มน้ำมากๆ
3. หากมีใข้สูง ควรใช้ผ้าชุบน้ำเช็ดตัวบ่อยๆ และรับประทานยาพาราเชตามอลเพื่อลดไข้
4. ตัดเล็บให้สั้น ไม่แกะเกาบริเวณแผล เพื่อป้องกันมิให้ตุ่มติดเชื้อกลายเป็นหนองและแผลเป็น
5. ใช้น้ำเกลือกลั้วปากและคอหา กมีแผลในปาก
6. ทำความสะอาดแผลหากมีการแตกของแผลหรือตกสะเก็ด ด้วยสารทำความสะอาดแผล เช่น สำลี, ผ้าก็อซ,แอลกอฮอล์, เบตาดีน, น้ำเกลือ
7. รับประทานหรือทายาต้านไวรัส เช่น ยาอะไซโคลเวียร์ (Acyclovir)ยาวาลาไซโคลเวียร์ (Valacyclovir) อย่างต่อเนื่องให้ครบคอร์สซึ่งมีทั้งรูปแบบยาเม็ตกินและครีมทา สำหรับการรับประทานยาต้านไวรัสภายใน 48 ชั่วโมงหลังมีอาการ การศึกษาพบว่าสามารถดระยะเวลาการเกิโรคการแร่เชื้อและลดระยะเวลาเจ็บป่วยได้เนื่องจากยามีผลข้างเคียงต่อไต ซึ่งผู้ป่วยโรคไตต้องปรับขนาดยาตามการทำงานของไตโดยอยู่ในการดูแลของแพทย์สำหรับโรคเริมที่เกิดบริเวณอวัยวะเพศยาต้านไวรัสชนิดทาอาจได้ผลน้อย ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัซกรก่อนใช้ยา
8. หลีกเสี่ยงปัจจัยที่กระตุ้นให้เริมเกิดเป็นซ้ำ ถ้าเริมเป็นซ้ำบ่อยมากกว่า 6 ครั้งต่อปีหรือเริมที่เป็นซ้ำอาการรุนแรงขึ้น หรือการเป็นซ้ำมีผลลดคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย ควรปรึกษาแพทย์เพื่อพิจารณากรรับประทานยาต้นไวรัสทุกวันเพื่อป้องกันเริมกลับเป็นซ้ำ
9. ควรไปพบแพทย์หากมีอาการรุนแรงหรือไม่สามารถดื่มน้ำหรือกินอาหารได้

 

   ปัจจุบันไม่มีวิธีในการรักษาการติดเชื้อเริมให้หายขาด แต่ตัวยาที่มีในปัจจุบันจะช่วยบรรเทาอาการและลดโอกาสการแพร่เชื้อไปยังผู้อื่น แม้ว่าโรคนี้จะทาให้เกิดความราคาญและเจ็บปวดได้ แต่ไม่ใชโรคที่อันตราย คนที่เป็นโรคเริม สามารถมีความสัมพันธ์กับผู้อื่น มีเพศสัมพันธ์และมีชีวิตได้ตามปกติ 

 

การป้องกันการแพร่เชื้อของโรคเริม

 

   การเป็นเริมที่ปากหรือเริมที่บริเวณอวัยวะเพศ สามารถส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อนได้หากไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้องและทันท่วงที โดยการติดเชื้อเริมอาจลุกลามไปที่อวัยวะอื่นๆ เช่น การติดเชื้อที่บริเวณดวงตาอาจทำให้สูญเสียการมองเห็นหรือตาบอดและอาจเกิดติดเชื้อที่สมองจนทำให้เกิดสมองอักเสบได้ซึ่งเป็นส่วนน้อย สำหรับกลุ่มผู้ป่วยที่เป็นสตรีมีครรภ์ที่ติดเชื้อเริมที่อวัยวะเพศและมีอาการแสดงในช่วง 3 เตือนสุดท้ายก่อนคลอด เต็กทารกในครรภ์มีความเสี่ยงที่จะติดเชื้อได้ในขณะคลอดซึ่งอาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพและอาจร้ายแรงจนทำให้เสียชีวิตได้ ควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด

 

การป้องกันการแพร่เชื้อของโรคเริม 

 

   ▶ ควรระวังการสัมผัสกับผู้อื่นโดยเฉพาะทางน้าลาย เพศสัมพันธ์และทางบาดแผลในช่วงระยะแพร่เชื้อติดต่อให้ผู้อื่นได้เริ่มตั้งแต่มีอาการนาจนกระทั่งแผลหายตกสะเก็ด 

   ▶ หลีกเลี่ยงการสัมผัสแผล น้าลาย สารคัดหลั่งของผู้ป่วย 

   ▶ แนะนาให้ใช้ถุงยางทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์ 

   ▶ การรับประทานยาต้านไวรัสทุกวันสามารถลดการแพร่เชื้อได้ แต่เนื่องจากยามีผลข้างเคียง จึงควรปรึกษาแพทย์ก่อนการรับประทานยา